Nog nooit zijn wij eerder zo massaal blootgesteld aan zoveel verschillende stressoren tegelijk. Niet gek dat we hierdoor stress ervaren, helemaal in deze Corona tijd. Kortdurende stress is vaak geen probleem, maar als stress chronisch wordt, kan het veel gezondheidsklachten opleveren. In deze blog wil ik ingaan op acute stress en chronische stress. Wat gebeurt er eigenlijk in je lichaam?
Oorsprong
Van oorsprong is stress zelfs méér dan handig: het is een oeroud survivalsysteem dat ons helpt snel en automatisch te reageren in bedreigende situaties. Van oudsher kon ons lichaam 3 dingen kiezen om te overleven:
1. Vluchten
2. Vechten
3. Freese = verstijven
Ons lichaam reageert nog steeds hetzelfde op stress. Alleen hebben we nu nog veel meer stressoren dan vroeger, toen je vooral stress had als er ineens een tijger of beer voor je stond. Wanneer er sprake is van een stresssituatie dan gaat het lichaam adrenaline aanmaken (energie vrij maken) en gebeurt het er het volgende: bloeddruk en hartslag gaan omhoog, energie uit glucose wordt vrijgemaakt, spieren worden gespannen, haren komen rechtop te staan, zintuigen worden scherper, de pijngevoeligheid daalt en er is verminderde bloedtoevoer naar de darmen. Het lichaam wordt voorbereid op een gevecht of om op de vlucht te slaan.
Wanneer de stress situatie onder controle is, gaat je lichaam endorfine aanmaken. Deze brengen het lichaam terug in “normaal” stand en zorgen voor reparatie, opbouw en rust. Ze brengen het feel good gevoel terug in het lichaam en het herstel kan beginnen. Zie de groene lijn in onderstaande grafiek.
Acute stress
Zoals hierboven is beschreven, is de groene lijn, de lijn van acute stress. Je stress niveau stijgt enorm door de aanmaak van adrenaline en daarna neemt het stress niveau weer af en maak je endorfine aan. Je lichaam gaat herstellen. Luister muziek, ga sporten, wandelen, mediteer, doe ademhalingsoefeningen of doe iets waar jij heel blij van wordt om dit herstel te stimuleren. Er is tegenwoordig wetenschappelijk bewijs, dat 15 minuten wandelen in de natuur een hele goede remedie is om stress te verlagen.
Laten we eens naar bovenstaande grafiek kijken en naar Daphne Schippers op de 100 meter sprint. Zij vertrekt als een dolle, met heel veel adrenaline in haar lijf. Het is bijna een explosie. Na de finish, valt ze op de grond en blijft ze even liggen. Dit is het moment dat haar herstel wordt ingezet.
Chronische stress
Chronische stress is de rode lijn. Je ziet dat daar het lichaam niet herstelt en eigenlijk continu adrenaline nodig heeft. Dit kan jouw lichaam niet en daarom gaat jouw lichaam i.p.v. adrenaline nog meer van het hormoon cortisol aanmaken. Cortisol zorgt voor:
- Verhoogd bloedsuikerspiegel
- Reguleert de bloeddruk.
- Werkt ontstekingsremmend,
- Onderdrukt de werking van het immuunsysteem,
- Zorgt voor het wakker worden,
- Draagt bij aan alertheid en focus
- Zet aan tot bewegen.
Heb je last van chronische stress? Dan is het Cortisol gehalte in je bloed aan de hoge kant of zelfs heel veel te hoog. Het hormoon Cortisol wordt aangemaakt in je bijnieren. Heb jij langdurige chronische stress, dan hebben jouw bijnieren het dus erg zwaar. Wat gebeurt er in jouw lijf als jij langdurig en veel Cortisol aanmaakt en in je bloed hebt:
- Cortisol verdringt aanmaak andere hormonen
- Hormoonbalans in lichaam wordt verstoord
- Hormoon dat voor rust en ontspanning zorgt (Melatonine) aanmaak belemmert, waardoor je slechter slaapt
- Groeihormoon en DHEA: celherstel & veroudering
- Verminderd libido
- Cortisol veroorzaakt dat er steeds insuline wordt aangemaakt> bevordert o.a. chronische ontstekingen en verzwakt je immuunsysteem
Griepjes, moeheid en verkoudheden volgen elkaar steeds sneller op. Je merkt dat je steeds somberder wordt en het leven zwaarder begint te vinden. Je probeert nog door te zetten door wat ‘extra gas te geven’. Je energie gaat steeds verder achteruit, je hebt moeite met slapen en kunt je steeds slechter concentreren. Je hebt minder controle over je emoties, irritatie en tranen zitten je hoog. Zit je veel in je hoofd? Ben je wat prikkelbaarder en heb je vage fysieke klachten? Dit zijn allemaal tekenen van chronische stress. Met chronische stress ga je je dus fysiek, mentaal en emotioneel steeds slechter voelen. Burn out is de eindfase van langdurige chronische stress.
Stressreductie
Gelukkig kun je zelf ook veel doen aan chronische stress. Om te herstellen zal je stress niveau omlaag moeten, zodat ook je cortisol gehalte weer kan gaan dalen. Dit kun je op verschillende manieren doen, die ik hierboven al beschreven heb. Wat je zeker niet moet doen is lang en intensief sporten (langer dan een uur), want hierdoor stijgt juist jouw cortisol gehalte weer en je wilt het juist laten dalen. Ook cafeïne moet je vermijden, want cafeïne-houdende dranken verhogen ook de hoeveelheid cortisol in je lichaam (dus ook cola en zwarte thee). Beperk het tot maximaal 1-2 kopjes per dag.
Ga ontspannen, sporten en bewegen, ga de natuur in en wees vooral lief voor jezelf. Ga dingen doen waar jij blij van wordt en energie van krijgt! Krijg je het alleen niet voor elkaar om je lichaam weer “uit” te zetten, zoek dan hulp! Ik help je graag. www.fitalies.nl/contact of info@fitalies.nl